تحقیق همبستگی، مناسب‌ترین و آسان ترین نوع تحقیق برای طّلاب و دانشجویان
بیشرین نوع تحقیقاتی که توسط دانشجویان و محقّقان نیمه حرفه ای مورد استفاده قرار می گیرد، تحقیق همبستگی یا تحقیقات همبستگی است. این تحقیق برای ممارست و حرفه شدن در پژوهش بسیار مفید است. با توجّه به تجربیات نویسنده، بهتر است افراد محقق یا طلّاب پژوهشگر ابتدا این نوع تحقیق را انجام دهند. آنها باید متغیرهای مطرح در علوم اسلامی و حوزوی بشناسند و همبستگی بین آنها کشف نمایند. در این نوع تحقیق رابطه بین متغیرها بر اساس هدف یا اهداف تحقیق تحلیل میشود. این روش به سه دسته زیر تقسیم می شود:
1- تحقیق همبستگی دو متغیری: در این گونه تحقیقات هدف تعیین میزان هماهنگی تغییرات دو متغیر است. در اکثر تحقیقات همبستگی دو متغیری از مقیاس فاصله ای با پیش فرض نرمال بودن توزیع دو متغیری، برای اندازه گیری اثرات متغیرها بر همدیگر استفاده می شود. ضریب همبستگی محاسبه شده در این گونه تحقیقات ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون (ضریب همبستگی پیرسون) است. مثل موضوعات زیر:
- مطالعه رابطه بین نگرش های مذهبی و بد حجابی در یک شهر؛
- بررسی رابطه بین هوش فرهنگی و عملکرد تبلیغی سفیران هدایت؛
- مطالعه رابطه بین مسجدی بودن و سلامت عمومی خانواده؛
- بررسی رابطه بین شیطان پرستی و افزایش جرایم جنسی
- مطالعه بین رعایت حجاب اسلامی و عزت نفس زنان؛
- تبیین اثر گذاری فراگیری ادبیات عرب بر مهارت تفسیری طلّاب؛
- مطالعه نقش الگوسازی عملی و بهبود اخلاقی در تبلیغ؛
- بررسی نقش داشتن نگرش میدانی در تبلیغ عملی دین.
2- تحلیل رگرسیون:در این تحقیقات هدف معمولاً پیش بینی یک یا چند متغیر ملاک (وابسته) از یک یا چند متغیر پیشین (مستقل) است که خود بر دو نوع است:
الف) رگرسیون چندگانه: چنانچه هدف پیش بینی یک متغیر ملاک از چند متغیر پیش بین باشد از مدل رگرسیون چندگانه استفاده می شود. در تحقیقات رگرسیون چندگانه هدف پیداکردن متغیرهای پیش بینی است که تغییرات متغیر ملاک را چه به تنهایی و چه مشرکاً پیش بینی کند. به موضوعات زیر توجّه فرمایید:
- بررسی رابطه بین کم کاری مبلّغین و تدیّن والدین بر دینداری نوجوانان؛
- مطالعه میزات تأثیرپذیری عزت نفس از اعتماد به نفس و حجاب بانوان؛
- بررسی رابطه بین هوش اخلاقی و هوش معنوی طلاب بر میزان دینداری آنها.
ب) رگرسیون چند متغیری: در صورتی که هدف، پیش بینی همزمان چند متغیر ملاک از چند متغیر پیش بین یا زیر مجموع های از آنها باشد که از مدل رگرسیون چند متغیری استفاده می شود. به موضوعات زیر توجّه فرمایید:
- نقش عزّت نفس و حجاب بر موفقیت تحصیلی و سلامت روانی دختران
- بررسی رابطه هوش اخلاقی و نگرش مذهبی نوجوانان در التزام عملی به نماز و موفقیت تحصیلی و سلامت روانی آنها
- پیش بینی سطح عملکرد اساتید جامعه الزهرا بر اساس میزان دانش تخصصی و سبک مدیریت کلاس و هوش رفتاری آنها
یکی از مراحل مهم و دشوار فرآیند تحقیقات همبستگی، تحلیل نمودن داده های تحقیق است. در این مرحله نکات آماری خاصی وجود دارد که باید توجّه شود. ورود متغیرهای مستقل در تحلیل رگرسیون به سه شیوه صورت می گیرد:
- روش ورود همزمان همه متغیرهای مستقل به تحلیل.
- روش گام به گام متغیرهای مستقل به تحلیل به گونه ای از متغیر با همبستگی صفر مرتبه شروع می شود. پس از ورود هر متغیر ضریب همبستگی تفکیکی یا نیمه تفکیکی تمام متغیرها دوباره حساب می شود و در صورت معنادار نبودن از تحلیل خارج می-شود. در این روش محقق قدرت انتخاب ندارد.
- روش سلسله مراتبی ورود متغیرها به تحلیل به تصمیم محقق و بر اساس یک چاچوب نظری یا تجربی.
سه اصل عمده که محقق در تحقیق همبستگی باید در انتخاب و ورود متغیر و شروع تحلیل مد نظر داشته باشد عبارت است از: رابطه علت و معلولی، رابطه متغیرها در تحقیقات پیشین، ساختار طرح پژوهشی و تصمیم محقّق.
3- تحلیل ماتریس همبستگی یا ماتریس کواریانس: این نوع تحقیقات در دو نوع کلّی زیر قابل تعریف هستند:
الف) تحلیل عاملی: این روش برای تعیین سازه در یک حوزه عملکردی کاربرد دارد. به کمک این نوع تحقیق، محقّق از دو روش اکتشافی یا تأییدی به کمک داده های آماری یک مقیاس را تحلیل می کند و با بررسی زیر مقیاس و مؤلّفه های یک سازه یا متغیر یا پرسشنامه، اهمیت هر پرسش را تشخیص می دهد. خروجی این روش یک پرسشنامه با تعیین مؤلفه های مکنون آن است. به مثال های زیر توجّه کنید:
- ساخت ابزار اندازه گیری حجاب و هنجارگزینی آن؛
- هنجاریابی پرسشنامه های هوش هیجانی موجود بر اساس فرهنگ اسلامی؛
- هنجارسازی پرسشنامه هوش فرهنگی بین مبلغان زن در یک شهر؛
- ساخت ابزار پژوهشی اعتیاد به ماهواره در بین زنان یک شهر؛
- ساخت پرسشنامه سنجش نگرش زنان به مد و مدگرایی؛
- ساخت ابزار اندازه گیری سبک تفسیر قرآن طلاب سطح 2؛
- تهیه و هنجارسازی ابزار اندازه گیری عملکرد پژوهشی مدارس علمی کشور؛
- تهیه و هنجاریابی ابزار اندازه گیری مهارت استباطی طلاب سطح سه.
ب) معادلات ساختاری یا تحلیل علّی: در این نوع تحقیقات هدف بررسی و آزمودن مدل خاصّی از رابطه بین متغیرهاست. در این نوع تحقیق، نتایج تحلیل داده ها به صورت ماتریس های کواریانس یا ماتریس های همبستگی درمی آید و یک مجموعه معادلات رگرسیون بین متغیرها (یا مؤلّفه های آنها) تدوین می شود. سپس اثرات مستقیم و غیر مستقیم و ضرایب مسیرهای ارتباط و جملات خطا بررسی شده، چند شاخص نیکویی برازش مدل گزارش می شود. اگر شاخص های مدل در دامنه مورد قبول واقع شوند می توان مدل تحقیق را یک مدل نهایی و کاربردی دانست. این مدل که برازندگی آن تأیید شده امروزه از دو نرم افزار LISREL و EQS برای سهولت محاسبات این نوع تحقیق استفاده می شود.
اگر سؤالی در مورد روش تحقیق میدانی دارید با ما تماس بگیرید 09112129731
وفّقکم الله تعالی فی الدنیا و الآخره
